Motyle.info - Portal Lepidopterologiczny

[Ona_91]

Czytałam sobie dzisiaj 'Giaura' Lorda Byrona i napotkałam na fragment o królu motylów (motylów zgodnie z tłumaczeniem Mickiewicza), który pojawia się wiosną w krainie Kaszmiru, ma purpurowo złote skrzydła i w przypisie przetłumaczone to zostało jako 'Motyl kaszemirski, najpiękniejszy i najrzadszy z motylów'
Zachodzę w głowę czy to tylko poetycka fikcja czy może Byron mówi o jakimś rzeczywiście istniejącym motylu.
Ma ktoś może jakiś pomysł?
Pozdrawiam

[Kwiczala Antoni]

To raczej fikcja literacka. Kaszmir, jak wiesz, leży w północnych Indiach. Nie latają tam tak ubarwione motyle. W ogóle trudno byłoby znaleźć motyla o purpurowo-złotym ubarwieniu. W załączniku pokazuję pewną formę, która zasługuje na miano "bardzo ładnego motyla", ale lata w Indonezji i jest raczej zielonkawo- złoty.

---

Ornithoptera priamus euphorion golden form.jpg

Plik ściągnięto 4861 raz(y) 39.88 KB

[Catocala]

Uprzedzam, że to żadna oficjalna wersja,jeno moja dedukcja Wprawdzie poetyckie opisy trzeba brać z przymrużeniem oka, ale do określenia "król motyli" pasuje jakiś Papilionidae. Gatunkiem z tej rodziny, który występuje w Indiach i kolorystycznie odpowiada wersji Byrona jest Meandrusa payeni - może to ów "kaszemirski motyl"?

[SiejeOwies]

Nie wiem czemu ale zawsze jak się mówi o królewskich motylach to ludzie porównują je do Papilionidae.

[Kwiczala Antoni]

Jakieś fakty trzeba by naciągnąć. W M.payeni trochę nie zgadza się owa rzadość. Motyl to bowiem częsty z płd-wsch. Azji, od Indii po Indonezję. W Tajlandii nawet dosyć częsty. No i bardziej jest brązowawy niż purpurowy. Ma za to dwa plusy - jest ładny i występuje w Indiach .
A co tych Papilionidae, to pewnie dlatego, Krzyśku, że to największe dzienne motyle świata. A król przecie powinien być "okazały". Ubarwieniem bowiem konkuruje z paziami wiele motyli z innych rodzin.

[Ona_91]

szczerze mówiąc mi 'królewskie motyle' też kojarzą się z paziami, a poza tym motyle w ogóle są piękne i ciężko się zdecydować

Dziękuję za te ciekawe pomysły bo jak zwykle ciekawość nie daje mi spokoju

[Catocala]

Odświeżam wątek, bo nierozwiązana kwestia "kaszemirskiego motyla" utkwiła mi gdzieś w pamięci, a co za tym idzie, postanowiłam podrążyć temat Zaczęłam od udania się do źródła, czyli oryginalnego tekstu - co było dobrym posunięciem, gdyż, jak się okazuje, wieszcz nasz kochany dość swobodnie potraktował sobie tłumaczenie tego fragmentu "Giaura". W wersji Mickiewicza brzmi to tak:

Cytat:

Jak król motylów, za wiosny powrotem, Na skrzydłach jasnych purpurą i złotem Znad szmaragdowej Kaszemiru błoni Wźlatuje, dzieci wabiąc do pogoni, (...)

A Byronowski oryginał wygląda następująco:

Cytat:

As rising on its purple wing The insect-queen of eastern spring, O'er emerald meadows of Kashmeer Invites the young pursuer near (...)

Jakaż różnica! Ani to król - tylko królowa, ani złociste, jasne skrzydła, ani nawet motyl - tylko po prostu owad (a w zasadzie owadzia królowa). O tym, że Byronowi chodziło właśnie o przedstawiciela Lepidoptera, dowiadujemy się dopiero z jego własnego przypisu do "Giaura", brzmiącego jak następuje:

Cytat:

Note 16, page 19, line 12. The insect-queen of eastern spring The blue-winged butterfly of Kashmeer, the most rare and beautiful of the species.

(za: Select Works of the Right Honourable Lord Byron : The Giaour, znalezione przez Google Books)

Czyli mamy motyla, i owszem, ale znacznie różniącego się wyglądem od tego, jaki próbuje nam zasugerować tłumacz. Motyl jest niebieski, bądź z niebieskimi elementami w ubarwieniu; z drugiej zaś strony "purple" w języku angielskim nie oznacza bynajmniej koloru, który w polszczyźnie należy do gamy czerwieni, tylko zdecydowany, dość ciemny fiolet.
Prawdopodobnie więc kolorystyka skrzydeł rzeczonego motyla z Kaszmiru zawiera w sobie ten kolor - być może połyskują one fioletowo, mniej więcej tak jak u naszych mieniaków. Można by rzec - skąd wiadomo, czy taki owad to nie czysta fantazja Byrona? Cóż, trudno tę opcję zupełnie wykluczyć. Jednak czasy, w których żył autor Giaura to początek złotego wieku obserwacji przyrodniczych, w tym i entomologicznych. Interesowanie się tą tematyką weszło w modę, wtedy zaczęły się ukazywać dzieła poświęcone owadom, jak "Illustrations of Natural History" Drury'ego, "Papillons Exotiques" Cramera czy "Insects of India" Donovana. Kto wie, może motylami ukazanymi w którejś z nich zachwycał się Byron? Te podejrzenia biorą się stąd, że "kaszmirski motyl" pojawił się nie tylko na stronach "Giaura", ale też w Byronowym dzienniku, gdy poeta wspomina pewną damę z ówczesnej high society następującymi słowy:

Cytat:

Perhaps that blue-winged Kashmirian butterfly of book-learning, Lady Charlemont, will be there. I hope so; it is a pleasure to look upon that most beautiful of faces.

Może więc wizerunek jakiegoś motyla zapadł na tyle w pamięć Byrona, że - zachwyciwszy się urodą rzeczonej damy - użył go jako wyrafinowanego komplementu?

Kierując się takimi wiadomościami można pokusić się o wytypowanie owego motyla z rzeczywiście istniejących gatunków. Posłużyłam się przy tym listą Papilionidae Indii (pozostałam przy paziach, gdyż - jak się już zgodziliśmy - w oczach laików one to właśnie najłatwiej mogą zasłużyć na "królewskie" przydomki ). Kolejnym - po kolorystyce - zawężeniem był czas opisania gatunku. "Giaur" ukazał się (w Anglii) w roku 1813, dlatego brałam pod uwagę głównie motyle opisane przed tym rokiem. Musiał też, co oczywiste, pasować obszar, na którym konkretny gatunek występuje. Oto więc zwycięzca, czyli główny podejrzany :

Papilio protenor (Cramer, 1775)
Granatowoniebieski, miejscami - na górze przednich skrzydeł i na spodzie - prezentujący połączenie czerni i szaroniebieskiego, które może dawać wrażenie fioletowawego połysku. Obszar występowania - płn. Pakistan, Indie - w tym Kaszmir - Bangladesz, płd. Chiny, Wietnam, Tajwan, Korea, Laos, Japonia. Jedyny minus - nie jest uznawany za gatunek rzadki, raczej za pospolity. Dodatkowy plus - opisany przez Cramera, zatem na pewno uwzględniony w "Papillones Exotiques", a co za tym idzie, znany szerszej publiczności.

I co Wy na to?

[Kwiczala Antoni]

Prawdziwy z Ciebie detektyw Aneto!. Mickiewicz rzeczywiście bardziej się skupił na literackości przekładu, niż na wierności do pierwowzoru. Przyznaję też, że angielskie „purple” bardziej odpowiada naszemu fioletowy, niż purpurowy. A dodatkowe informacje z przypisów sugerują poszukiwanie motyla niebiesko-fioletowego. Data opisu gatunku niekoniecznie jednak musi nas ograniczać czasowo. Byron (nie wiem, czy faktycznie podróżował po Kaszmirze) mógł znać takiego motyla, nim został opisany przez entomologów (musiał przecież taki motyl latać, nim został opisany ). Przez analogię – gdyby ktoś w XVII w. opisał lot bielinka kapustnika, to nikt tego nie będzie kwestionował, choć opisany został przez Linneusza dopiero w XVIII w. Zresztą Linneusz opisał większość znanych mu motyli w rodzaju Papilio, w tym i wspomnianego kapustnika. Wspomniałem o tym nie bez powodu. Może niekoniecznie ograniczmy się do pazi. Niektóre rusałki, czy Euploee też by pewnie pasowały. Musiałyby jednak występować w Kaszmirze. Proszę zobaczyć np. Thaumantis diores. Rodzaj Thaumantis opisano w 1819 roku, choć gatunek nieco później (1845). Występuje w płn Indiach, Nepalu i płn. Tajlandii, . I jest to duży motyl - ponad 100 mm rozpiętości skrzydeł.

[Catocala]

[Kwiczala Antoni]

Masz rację, to Papilio polyctor. Choć w płn. Indiach występuje jeszcze kilka innych podobnych, i także bardzo ładnych pazi, np: Papilio krishna , czy Papilio arcturus .

[Ona_91]

Widzę, że motylarzom zimą się nudzi Wątek faktycznie bardzo detektywistyczny ale w końcu kto jak nie motylarz jest cierpliwy w swoich poszukiwaniach. Serdeczne dzięki, jesteście wspaniali

[SiejeOwies]

Wspaniały modraszek

[Kwiczala Antoni]

To prawda . Rodzaj Arhopala jest bardzo liczny i trudny w oznaczaniu, ponad 220 gatunków w płd.-wsch. Azji. Motyle są duże, i metalicznie błyszczące, niebieskawe, lub zielonkawe. Kilka gatunków miałem okazję spotkać w Indonezji. Jednego z nich pokazuję. Ma 45 mm rozpiętości skrzydeł.

---

Arhopala pseudocentaurus.jpg

Plik ściągnięto 1051 raz(y) 115.86 KB