motyle.info - Portal lepidopterologiczny
ForumPomocSzukajUżytkownicyPopularne książkiGaleriaDownload

Menu
Strona Główna
Ankiety
Użytkownicy
Szukaj
Rejestracja
Redakcja
Statystyki

Zawartość Portalu
  Towarzystwo
   Ochrony Motyli   


  Baza danych
"-Zawisaki Polski"


  Rozmieszczenie motyli
dziennych w Polsce


  Artykuły

  Wywiady

  Popularne książki

  Hodowla

  Wabienie do światła

  Wabienie do przynęty

  Przechowywanie motyli

  Fotografowanie motyli

  Ciekawostki

  Motylarnia



Ostatnie tematy
» Piwo z miodem dla motyli
» Proszę o oznaczenie
» Jaka to górowka?
» Proszę o pomoc w oznaczeniu gąsienicy
» Problem z lokum dla poczwarki
» Prośba o rozpoznanie
» Ktoś pomoże?
» modraszek
» Co to za gatunek?
» Co to za gatunek?
» modraszek
» Czy http://sklep.tropicalinsects.com/ jest wciaz czynne?
» Jaki to gatunek? gasienica z salaty
» Ładna gąsienica, ale do kogo należy?
» modraszek
» Mieniak strużnik?
» Pomoc w identyfikacji
» Prośba o pomoc w identyfikacji

Linki


Forum Entomologiczne



Zawisaki Polski



Motyle Europy Centralnej



Polskie Towarzystwo Entomologiczne



Wabienie motyli do światła

Aktualna zawartość działu:

Sprzęt        Miejsce        Kiedy łowić       

 


 

Łowienie na światło to jeden ze podstawowych sposobów prowadzenia badań entomofauny. Do owadów przyciąganych przez światło, oprócz licznych gatunków komarów, muchówek czy chrząszczy, należą również motyle nocne, czyli ćmy.

  Sprzęt

Lampa MIX i ekran zawieszony na stelażuNajczęściej używanym źródłem światła są lampy rtęciowo żarowe - tzw. MIX. Jest to typ lampy rtęciowej, niewymagającej dławika (statecznika), bo zastępuje go wbudowane włókno żarowe - połączona szeregowo z jarznikiem skrętka wolframowa.

Źródłem światła w tego typu lampach jest właśnie owa skrętka, jarznik kwarcowy (wypełniny parami rtęci - daje światło UV + widzialne) i luminofor naniesiony na wewnętrzną powierzchnię bańki lampy, który transformuje wzbudzające go promieniowanie nadfioletowe jarznika (248 - 365 nm) na światło czerwone poprawiając tym samym ogólną barwę światła, stąd mówi się o nich jako o lampa o świetle mieszanym.

W Polsce produkuje je Polamp. Moce to 100, 160, 250 i 500 Wat. Żarówki te mocuje się w oprawce typu Goliat (E40). Czasem można także dostać żarówki firmy OSRAM o mocy 150 Wat i zwykłym, mniejszym gwincie (E27). Żarówki rtęciowo żarowe posiadają tę zaletę, iż ich ogólne widmo posiada jedno ze szczytów na granicy ultrafioletu ( 405/408 nm ) - daje to dużo lepsze rezultaty w przywabianiu motyli w porównaniu do zwykłych żarówek o podobnej mocy. Lampy te podczas pracy mocno się nagrzewają - po zakończeniu połowu trzeba chwilę odczekać zanim można ją wykręcić. Trzeba też uchronić bańkę lampy przed deszczem - po kontakcie z kroplą, z powodu nagłej różnicy temperatur łatwo pękają. Lampy te, jak i oprawki do nich można kupić w prawie każdej hurtowni sprzętu elektrycznego. Przeciętna cena za 160W -ok 20 zł, za 250W - 20-25zł, a za 500W ok. 60zł (styczeń 2005). Oprawki można też znaleźć na Allegro za około 4zł / sztuka. Jeśli ktoś posiada już w domu wspomniany na początku statecznik, to warto się zastanowić nad kupnem lampy rtęciowej gdyż ich wydajność świetlna w stosunku do zużycia prądu ( 60 lm/W ) jest większa w porównaniu do skuteczności, jaką ma lampa rtęciowo żarowa ( 16 do 34 lm/W ).

Uwaga: światło UV jest szkodliwe dla skóry i oczu - dlatego należy je chronić podczas połowów z użyciem lamp MIX lub UV.

Rzadziej stosuje się lampy kwarcowe - dają one silne światło UV. Podobny efekto można uzyslać eksperymentując z lampami MIX z obtłuczoną bańką (pozbywamy się wtedy luminoforu, który przetwarza UV). Najchętniej stosowanym źródłem swiatła UV są świetlówki. Ze względu na ich zastosowanie w dyskotekach, są one łatwodostępne w wielu sklepach z artykułami oświetleniowymi. Wymogami technicznymi nie różnią sie od zwykłych świetlówek więc wymagają tego samego osprzętu (statecznik, starter, oprawki).

Ekran zawieszony na stelażuZe względu na mały pobór prądu, świetlówki (UV i zwykłe) można zasilać z akumulatora. W takim wypadku konieczne jest zastosowanie przetwornicy, która zamieni prąd stały na zmienny. Ostatnio coraz popularniejsze są akumulatory żelowe - są mniejsze i lżejsze od tych stosowanych w autach. Warto tu również zwrócić uwagę na oświetlenie awaryjne to oprawki do świetlówek, z wbudowanym układem umożliwiającym zasilanie z również wbudowanego akumulatora. Są one stosowane na wypadek braku prądu - wtedy świetlówki pobierają prąd z akumulatora, a gdy prąd znów pojawi się w sieci - układ przełącza się na tryb zasilania właśnie z tego źródła, jednocześnie ładując akumulator. Wybierając model do połowów motyli, trzeba wybrać taki, gdzie możliwe jest ręczne wybranie trybu pracy. Wszystkie z tu opisanych elementów można kupić na Allegro.

Świetlówki wraz z przenośnym zasilaniem świetnie nadają się do wykonania samołówek - bezobsługowych konstrukcji, który zadaniem jest przywabienie okazów i ich przechowywanie do czasu kontroli. Wykorzystanie samołówek jest bardzo efektywne - jeśli mamy ich więcej to można dokonać odłowu w kilku miejscach jednocześnie.

Trzeba jednak pamiętać, że do takich samołówek przylatują nie tylko motyle, ale także chrząszcze i inne owady. Istnieją samołówki konserwujące (wszystkie owady od razu wpadają do płynu konserwującego) i samołówki żywołowne (owady czekają do czasu kontroli w specjalnym pojemniku / worku - nieinteresujące nas owady można wypuścić w czasie kontroli. Przydatnym elementem oszczędzającym energię w akumulatorze jest wyłącznik zmierzchowy - taki jak stosowany w oświetleniu ulicznym.

Samołówka ze świetlówką UV

 

Światłem lampy należy oświetlić możliwie dużą, jasną powierzchnię. Może to być biała ściana budynku lub rozwieszony ekran z prześcieradła. Na górnym brzegu ekranu można zrobić zakładkę, przez którą przewleka się sznurek. Prześcieradło zawiesza się uwiązując sznurek do pni drzew lub do masztów (mogą nimi być np. rurki od namiotu). W tym drugim przypadku można dodatkowo usztywnić konstrukcję poprzez naciągnięcie sznurków i przywiązanie do wbitych w ziemię śledzi/szpilek od namiotu. Warto mieć nieco za długi ekran - taki, aby jego dolna cześć leżała poziomo na ziemi. Łatwiej będzie na niej znaleźć owady, które odbiły się od lampy i spadły w dół.

 

Idealnym rozwiązaniem zasilania jest wykorzystanie agregatu prądotwórczego. Obecnie dostępne są na rynku przenośne, coraz mniejsze i lżejsze modele o coraz większych mocach. Niestety jest to drogie rozwiązanie : 2 - 4 tysiące zł (styczeń 2005). Wybierając agregat, należy pamiętać aby wybrać model o mocy przewyższającej moc lampy - żarówki rtęcio-żarowe podczas zapalania pobierają dużo więcej energii niż podczas normalnej pracy.

   Agregaty "ELSTO"

  Agregaty MAG

  Agregaty Heltour

   Agregaty Pex-Pool Plus

   Agregaty Kipor Polska

  Hurtownia elektryczna Elkabel

  Hurtownia Elektrotechniczna Mors

  Artykuł o lampach rtęciowych i rtęciowo żarowych

 

  Miejsce

Wybór miejsca połowów jest uwarunkowany celem badań, a często także dostępem do sieci elektrycznej. Jeśli nastawiamy się na znalezienie konkretnego gatunku, to należy szukać biotopów, w których on występuje. Nierzadko zdarza się, że teren potencjalnego występowania danego gatunku leży z dala od cywilizacji, a co za tym idzie, także i prądu. Jedynym wyjście w takiej sytuacji jest wykorzystanie agregatu prądotwórczego, lub świetlówki zasilanej bateryjnie lub z akumulatora.

Jeśli prowadzimy badania mające na celu ogólną analizę gatunkową danego obszaru, to warto zacząć od zbadania brzegu lasu - przylecą gatunki leśne jak i te żyjące na terenach otwartych. Warto wybierać miejsca na wzniesieniach - im dalej sięgnie światło lampy - tym więcej owadów ma szansę do niego przylecieć.

Jeśli nie mamy dostępu do agregatu czy samołówki na akumulator, to pozostaje tylko badanie terenów przylegających do osad ludzkich. Najlepsze efekty uzyskuje się zazwyczaj jeśli korzystamy z prądu w domostwie położonym na krańcu danej miejscowości - im dalej od innych lamp, tym lepiej. Lampę można zawiesić przy jasnej ścianie budynku - nie potrzeba wtedy prześcieradła. Do powieszenia lampy jak i prześcieradła dobrze nadaje się również zwykły płot. Jeśli posiadamy własny stelaż dla prześcieradła, to ogranicza nas jedynie długość kabla - tu można pokusić się o wykonanie go samemu - przewód, wtyczka i gniazdo będą tańsze niż gotowy przedłużacz i będziemy mieli możliwość dowolnego ustalenia jego długości. Bardzo ważną sprawą jest odpowiednie zabezpieczenie przewodu - wszystkie łączenia należy dobrze uszczelnić przed dostępem wody - gdy zacznie nagle padać, będzie już na to za późno.

Zazwyczaj ludzie są życzliwi i zgadzają się na podłączenie lampy, nie pobierając nawet opłaty za prąd. Jeśli mamy możliwość wcześniejszego umówienia się za dnia, to należy z niej skorzystać.

Lampa (zwłaszcza ultrafioletowa) i oświetlone prześcieradło widoczne z całej wsi, niemal na pewno przyciągnie ciekawskich miejscowych. Warto pamiętać o posiadaniu dokumentów (Legitymacja PTE, a nawet Ligi Ochrony Przyrody robią dobre wrażenie), gdyż zdarzają się wizyty funkcjonariuszy policji zaalarmowanych przez fanów ufo.

Bardzo dobrymi miejscami odłowu są leśniczówki - są to zazwyczaj domostwa stojące z dala od innych, a leśnicy chętnie pomagają. Podczas takiej wizyty warto wypytać o innych leśników w interesującej okolicy - poprzez powołanie się na "znajomego" leśnika, mamy łatwiejszy start. Opłaci się również wizyta w nadleśnictwie - można zdobyć kontakty do leśników, jak i wiele informacji o środowisku w danym terenie.

Musimy również pamiętać o obszarach prawnie chronionych - na odłowy na ich terenie potrzebna jest zgoda odpowiednich władz.

Jeśli mamy taką możliwość to warto też kontrolować lampy uliczne. Lampy "sodowe" świecące na pomarańczowo przyciągają dużo mniej owadów niż rtęciowe - o lekko niebieskawym świetle. Otoczenie samej lampy ze względu na wysokość jest zazwyczaj niedostępne, ale zwabione motyle siadają czasem na słupie, lub bezpośrednio pod lampą, na ziemi.

  Kiedy łowić

Poza najzimniejszymi miesiącami, łowić można cały rok. Najwięcej gatunków lata od czerwca do sierpnia. Jeśli chodzi o porę dnia to zacząć można zaraz po zachodzie słońca i "świecić" aż do jego wschodu, gdyż są gatunki, które preferują np. tylko zmierzch, lub świt. Zazwyczaj największa aktywność jest w okolicach północy. Duży wpływ na efekty połowu ma też temperatura - im cieplej, tym lepiej. Gdy w lecie spada poniżej 15 - 10 stopni, to nie przylatuje praktycznie nic. Warto mieć ze sobą mały termometr i obserwować zmiany aktywności w odniesieniu do panującej temperatury. Nie bez znaczenia jest też ciśnienie atmosferyczne - gdy zbliża się burza, a do tego jest ciepło i wilgotno, to można się spodziewać istnego "zatrzęsienia". Prawdopodobnie takie zachowanie jest związane z przystosowaniem do dyspersji - motyle i inne owady przemieszczające się z wiatrem podczas burzy mogą pokonywać znaczne odległości i dzięki temu zasiedlać nowe środowiska.

Bardzo ważna jest zawsze znajomość aktualnej fazy księżyca, ponieważ jest on naturalną konkurencją dla naszej lampy. Przy bezchmurnym niebie i pełni do lampy przyleci niewielu gości, dlatego na połów lepiej wybierać okres nowiu lub dobrego zachmurzenia.

 

Aktualne informacje przydatne w połowach nocnych :

 

- Obecna faza księżyca - Obecny układ chmur na Europą
   

 

- Aktualna pogoda i prognoza na jutro (temperatury nocne znajdują się na ciemnym tle)

    

Dziś
Jutro

 

 



Jeśli używasz ciekawego sposobu wabienia do światła, to zapraszamy do przesłania opisu - zostanie on umieszczony pod tym artykułem.
Można też nadsyłać wszelkiego rodzaju schematy samołówek, pułapek, porady i spostrzeżenia dotyczące wabienia motyli.

Istnieje też temat forum poświęcony temu działowi - jeśli chcesz coś dodać do treści, lub wyrazić swą opinię, to możesz to zrobić właśnie tu :

Forum -> Komentarze do poszczególnych działów -> "Wabienie motyli"   


Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group
Styl lightbrown
Polskie Towarzystwo Entomologiczne [  motyle.info : Fascynacja - Wiedza - Ochrona  ]

    Portal pod patronatem Sekcji Lepidopterologicznej Polskiego Towarzystwa Entomologicznego
 
statystyka